Συνοπτική Περιγραφή της Έρευνας
Σκοπός του συγκεκριμένου ερευνητικού έργου είναι η σύνθεση μια κριτικής ιστορικής ανάλυσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας του 1919-1922 μέσα από τη μελέτη της τραυματικής εμπειρίας του πολέμου και των επιπτώσεών του στους Έλληνες στρατιώτες που συμμετείχαν σε αυτόν. Για το σκοπό αυτό, η έρευνα θα στραφεί σε δύο κύριες κατευθύνσεις: Το πρώτο μέρος θα ανασυνθέσει το οδυνηρό βίωμα των ελληνικών στρατευμάτων στη Μικρά Ασία, ενώ το δεύτερο θα εστιάσει στις προκλήσεις αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης που αντιμετώπισαν οι παλαίμαχοι στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου.
Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος αποδείχτηκε μια εξαιρετικά δυσάρεστη και τραυματική εμπειρία με πολλές και έντονες φυσικές και ψυχολογικές προκλήσεις για τους Έλληνες στρατιώτες. Το πρώτο σκέλος της προτεινόμενης έρευνας θα επικεντρωθεί στις υποκειμενικές εμπειρίες τους και στηριζόμενο στις αφηγήσεις των στρατιωτών θα εξετάσει τις σωματικές και συναισθηματικές αντιδράσεις τους. Σε αυτή την κατεύθυνση θα ανιχνεύσει τις ψυχολογικές μεταπτώσεις τους όπως αυτές διαμορφώθηκαν από την πλήξη, την αποξένωση, τη νοσταλγία, την ανησυχία για την ευημερία των οικογενειών τους και την απώλεια των συστρατιωτών τους. Παράλληλα θα παρουσιάσει τις συνέπειες της έκθεσής τους στον κρατικό εξαναγκασμό, στις αντίξοες συνθήκες, στις ασθένειες, στην αιχμαλωσία και στο βίαιο θάνατο, ενώ από την άλλη πλευρά θα προσεγγίσει το ζήτημα της αναπόφευκτης αποκτήνωσης ενός σημαντικού μέρους εξ αυτών, που τους μετέτρεψε σε θύτες ή παριστάμενους εθνοτικής βίας και εγκλημάτων πολέμου.
Η εμπειρία του πολέμου δεν τελείωσε με τη λήξη των εχθροπραξιών και την αποστράτευση, αλλά συνόδευσε πολλούς βετεράνους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις του Μεσοπολέμου αποτέλεσε η περίθαλψη, αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη των παλαιών πολεμιστών (αρτιμελών και μη). Ένα ζητούμενο της έρευνας είναι να διερευνήσει πως ο κρατικός μηχανισμός και εν μέρει η ιδιωτική πρωτοβουλία ανέλαβαν την πρόνοια για αυτή την καινούργια κοινωνική κατηγορία. Στο πλαίσιο αυτό θα εξετάσει τις ποικίλες τάσεις στο εσωτερικό των παλαιμάχων ως προς την αποτελεσματικότητα των προνοιακών μηχανισμών που αναπτύχθηκαν για την αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος. Συγχρόνως θα επιδιώξει να αναδείξει την εικόνα του «παλαιού πολεμιστή» όπως αυτή διαμορφώνεται στο δημόσιο λόγο της εποχής -παλαιοπολεμιστικά έντυπα, επιστολές διαμαρτυρίας, αρθρογραφία στον Τύπο, λογοτεχνία, φωτογραφίες, συμμετοχές σε εκδηλώσεις μνήμης – δίνοντας έμφαση στον οικογενειακό, κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο του σωματικού και ψυχολογικού τραύματος. Το έργο θα αντλήσει υλικό από ένα ευρύ φάσμα αρχειακού υλικού, εκδόσεων της εποχής και δευτερογενών πηγών.
Διαδικτυακή Ημερίδα
Έλληνες Στρατιώτες και Μικρασιατική Εκστρατεία: Πτυχές μιας Οδυνηρής Εμπειρίας
Παρασκευή 12 Νοεμβρίου 2021
Η ημερίδα πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Έλληνες Στρατιώτες, Πόλεμος και Τραύμα: Η Μικρασιατική Εκστρατεία και οι Επιπτώσεις μιας Οδυνηρής Εμπειρίας», που χρηματοδοτείται από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) για το έτος 2021.
Για να δηλώσετε συμμετοχή παρακαλούμε στείλτε το αίτημά σας στο: stratioteskeae@gmail.com.
Η ημερίδα μεταδίδεται ζωντανά και στο Facebook: https://fb.watch/9dRYA9VHrd/
Πρόγραμμα
10:00-10:20: Καλωσόρισμα – Χαιρετισμοί
10:20-10:40: Γιώργος Γιαννακόπουλος – Δημήτρης Καµούζης, «Η σοφία της τοποθέτησης των Ελλήνων στη Σμύρνη -και πιο πέρα- αποδεικνύεται καθημερινά και βαθύτερη»: Βρετανικές (απ)όψεις της παρουσίας του Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία
10:40-11:00: Αναστάσιος Ζωγράφος, «Κουραμπιέδες, λιποτάκται και ανυπότακτοι»: Όψεις και κίνητρα αντίστασης στη Μικρασιατική Εκστρατεία
11:00-11:20: Μαργαρίτα Δαλεζίου, Σωματικές ιστορίες του πολέμου: Αφηγήσεις για το υλικό και συναισθηματικό σώμα σε ημερολόγια στρατιωτών του Μικρασιατικού Μετώπου
11:20-11:50: Ερωτήσεις-Συζήτηση
11:50-12:10: Διάλειμμα
12:10-12:30: Γιάννης Γκλαβίνας, Οι Έλληνες στρατιώτες αιχμάλωτοι και αγνοούμενοι της Μικρασιατικής Εκστρατείας: Αιχμαλωσία, αναζήτηση, απελευθέρωση (1922-1924)
12:30-12:50: Γιώργος Χρανιώτης, «Δεν θέλουμε στρατούς και στόλους […] ούτε ανθρώπους με γαλόνια»: Παλαιοί Πολεμιστές, αντιμιλιταρισμός και κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα, 1922-1925
12:50-13:10: Αλέξανδρος Μακρής, «Οστά ζώντα δίχως υμνητάς»; Η δημόσια εικόνα των παλαιών πολεμιστών στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου
13:10-13:30: Ερωτήσεις-Συζήτηση
13:30-16:00: Διάλειμμα
16:00-16:20: Σοφία Τατίδου, «Ξύπνα βρε Μουσταφά Κεμάλ και κοίτα με το κιάλι να δεις τα χανουμάκια σου που τα ’χουν οι φαντάροι»: Σεξουαλική βία κατά των γυναικών στο Μικρασιατικό Μέτωπο
16:20-16:40: Παναγιώτης Γρηγορίου, Τα κείμενα του μετώπου, οι «Αδελφές του Στρατιώτου» και οι λοιποί συμβολικοί συγγενείς της Μικρασιατικής Εκστρατείας: Μια ανθρωπολογική προσέγγιση
16:40-17:00: Ανδρέας Μπαλτάς, Έλληνες στρατιώτες στο μέτωπο: Αθλητισμός και λοιπές μορφές ψυχαγωγίας στην ανάπαυλα του πολέμου
17:00-17:30: Ερωτήσεις-Συζήτηση
17:30-17:40: Διάλειμμα
17:40-18:00: Χαράλαμπος Μηνασίδης, «Επείγαμαι για τη λευτεργια στρ[α]τιώτες»: Οι Ρωμιοί στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία
18:00-18:20: Γιάννης Στογιαννίδης, «Σαν λαμπάδα το σώμα μου λυώνη»: Το ζήτημα της περίθαλψης των φυματικών Ελλήνων στρατιωτών (1912-1922)
18:20-18:40: Κώστας Παλούκης, H Πανελλήνιος Ένωσις Τραυματιών Πολέμου και η ριζοσπαστικοποίηση των αναπήρων πολέμου στην Αθήνα (1918-1923)
18:40-19:10: Ερωτήσεις-Συζήτηση
Κλείσιμο Ημερίδας
Πρόγραμμα Ημερίδας (PDF)
Πρόσκληση/ Αφίσα Ημερίδας (PNG)
Συνάντηση Εργασίας
Παρασκευή 23 Απριλίου 2021
«Έλληνες Στρατιώτες, Πόλεμος και Τραύμα: Η Μικρασιατική Εκστρατεία και οι Επιπτώσεις μιας Οδυνηρής Εμπειρίας»
Την Παρασκευή 23 Απριλίου 2021 πραγματοποιήθηκε στην πλατφόρμα του ΚΕΑΕ η κλειστή διαδικτυακή συνάντηση εργασίας της ομάδας μας με τίτλο «Έλληνες Στρατιώτες, Πόλεμος και Τραύμα: Η Μικρασιατική Εκστρατεία και οι Επιπτώσεις μιας Οδυνηρής Εμπειρίας».
Στη συνάντηση, που είχε προπαρασκευαστικό χαρακτήρα σε σχέση με το ανοικτό συνέδριο που σχεδιάζουμε για τον Νοέμβριο του 2021, συμμετείχαν εκτός από τους ερευνητές του ΚΕΑΕ Δημήτρη Καμούζη, Αλέξανδρο Μακρή και Χαράλαμπο Μηνασίδη, οι: Γιώργος Γιαννακόπουλος (King’s College London), Γιάννης Γκλαβίνας (Γενικά Αρχεία του Κράτους), Μαργαρίτα Δαλεζίου (Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Αναστάσιος Ζωγράφος (Πανεπιστήμιο Κύπρου), Ανδρέας Μπαλτάς (Πάντειο Πανεπιστήμιο), Κώστας Παλούκης (Ιστορικό Αρχείο ΟΛΘ), Γιάννης Στογιαννίδης (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής), Σοφία Τατίδου (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Κώστας Γ. Τζιάρας (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και Γιώργος Χρανιώτης (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Το ΚΕΑΕ εκπροσώπησε η Δέσποινα Βαλατσού, Υπεύθυνη Διοικητικής Οργάνωσης και Επιστημονικής Γραμματείας.
Η συνάντηση διήρκησε 8 ώρες και συζητήθηκαν διάφορες πτυχές, συναφείς με το ερευνητικό έργο μας, όπως:
– Βία, προπαγάνδα και πρόσληψη του πολέμου
– Επιστράτευση και εθελοντισμός
– Ψυχολογικές, σωματικές και διανοητικές προκλήσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου
– Καθημερινή ζωή στο μέτωπo
– Πολιτικοποίηση και ριζοσπαστισμός
– Αντίσταση, λιποταξίες, ανυποταξίες και στάσεις
– Αιχμάλωτοι, θύματα και αγνοούμενοι πολέμου
– Αποκατάσταση, σωματειακή οργάνωση και κοινωνική επανένταξη στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου
– Πόλεμος, αρρενωπότητα και έμφυλες σχέσεις
– Τραύμα και μνήμη
Τα κείμενα που θα προκύψουν από τη συνάντηση εργασίας και από το ανοικτό συνέδριο του Νοεμβρίου θα εκδοθούν από τις Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» σε έναν συλλογικό τόμο στα ελληνικά εντός του 2022.
Έρευνα: «Έλληνες Στρατιώτες, Πόλεμος και Τραύμα: Η Μικρασιατική Εκστρατεία και οι Επιπτώσεις μιας Οδυνηρής Εμπειρίας»
Ερευνητική ομάδα: Δημήτρης Καμούζης, Χαράλαμπος Μηνασίδης, Αλέξανδρος Μακρής
Η έρευνα «Έλληνες Στρατιώτες, Πόλεμος και Τραύμα: Η Μικρασιατική Εκστρατεία και οι Επιπτώσεις μιας Οδυνηρής Εμπειρίας» χρηματοδοτήθηκε από το Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες (ΚΕΑΕ) για το έτος 2021.
Περίληψη στα ελληνικά:
Κύριο αντικείμενο του συγκεκριμένου ερευνητικού προγράμματος ήταν η μελέτη του φυσικού και συναισθηματικού αντίκτυπου της πολεμικής εμπειρίας στους Έλληνες στρατιώτες, τόσο κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας (1919-1922) όσο και μεσοπολεμικά, καθώς και των μηχανισμών διαχείρισης του ζητήματος της περίθαλψης των βετεράνων και της επανένταξής τους στην ελληνική κοινωνία. Η καινοτομία της συγκεκριμένης έρευνας έγκειται στο γεγονός ότι η εμπειρία του πολέμου όπως τη βίωσαν και την εξέφρασαν οι ίδιοι οι στρατευμένοι, αλλά και όσοι υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες, εξακολουθεί να αποτελεί στην Ελλάδα ένα εν πολλοίς παραγκωνισμένο ιστοριογραφικά θέμα, ιδιαίτερα σε σύγκριση με τη σχετική διεθνή βιβλιογραφία.
Υπό αυτό το πρίσμα ευρύτερη φιλοδοξία του προγράμματος ήταν να αποτελέσει την αφετηρία για μια γενικότερη και όσο το δυνατόν πολύπλευρη συζήτηση σχετικά με τη μελέτη της Μικρασιατικής Εκστρατείας ως μιας «ιστορίας από τα κάτω» και της ένταξής της στις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες της εποχής. Ως εκ τούτου τα μέλη της ερευνητικής ομάδας προσκάλεσαν νέους στην πλειονότητά τους επιστήμονες, που έχουν ασχοληθεί με διαφορετικές όψεις του ζητήματος, να παρουσιάσουν την έρευνά τους διαδικτυακά σε μια κλειστή συνάντηση εργασίας (23 Απριλίου 2021) και σε ένα ανοιχτό συνέδριο (12 Νοεμβρίου 2021) που έλαβε τον τίτλο «Έλληνες στρατιώτες και Μικρασιατική Εκστρατεία: Πτυχές μιας οδυνηρής εμπειρίας».
Ο ομώνυμος συλλογικός τόμος που προέκυψε από αυτές τις γόνιμες συζητήσεις και θα εκδοθεί στα ελληνικά εντός του 2022 (Εκδόσεις Βιβλιοπωλείον της «Εστίας») έχει ως βασικό στόχο την κριτική ιστορική ανάλυση, την κατανόηση και την αξιολόγηση του βιώματος του Ελληνοτουρκικού Πολέμου και των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιπτώσεών του στους Έλληνες στρατιώτες σε συντονισμό με τις σύγχρονες ιστοριογραφικές τάσεις αναφορικά με τον «Μεγάλο» ή «Μακρύ Μεγάλο Πόλεμο». Τα θέματα που εξετάζονται στο υπό έκδοση βιβλίο είναι: βία και πρόσληψη του πολέμου˙ επιστράτευση και εθελοντισμός· αντίσταση, λιποταξίες και ανυποταξίες˙ αρρενωπότητα και έμφυλες σχέσεις˙ ψυχολογικές, σωματικές και διανοητικές προκλήσεις˙ καθημερινή ζωή στο μέτωπο˙ αιχμάλωτοι, αγνοούμενοι και θύματα πολέμου˙ πολιτικοποίηση και ριζοσπαστισμός˙ ασθένειες και αναπηρία˙ αποκατάσταση βετεράνων, σωματειακή οργάνωση και κοινωνική επανένταξη˙ και τραύμα και μνήμη. Τα σχετικά κεφάλαια των Δημήτρη Καμούζη (σε συνεργασία με τον Γιώργο Γιαννακόπουλο), Αλέξανδρου Μακρή και Χαράλαμπου Μηνασίδη που συζητούνται εν συντομία παρακάτω αποτελούν ερευνητικά παραδοτέα του προγράμματος που χρηματοδοτήθηκε από το ΚΕΑΕ.
Η έρευνα του Δημήτρη Καμούζη αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι Βρετανοί αξιολόγησαν και προσπάθησαν να διαχειριστούν πολιτικά την «εκπολιτιστική» παρουσία και τη δράση του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις επιτόπιες αναφορές των Βρετανών παρατηρητών –στρατιωτικών, διπλωματών, διανοουμένων και ειδικών απεσταλμένων– στη Μικρά Ασία και στο έργο των διασυμμαχικών ανακριτικών επιτροπών που συστάθηκαν μετά τις ταραχές στο βιλαέτι του Αϊδινίου το καλοκαίρι του 1919 και τις ελληνικές βιαιότητες σε βάρος του μουσουλμανικού πληθυσμού στη Νικομήδεια, τη Γιάλοβα και την Κίο δύο χρόνια αργότερα. Το βασικό επιχείρημα είναι ότι η σταδιακή κλιμάκωση του πολέμου σε συνδυασμό με την ενδυνάμωση των Τούρκων εθνικιστών (στρατιωτικά, πολιτικά, διπλωματικά) και το κύμα ανθρωπιστικής συμπάθειας αναφορικά με τις βιαιότητες που διαπράττονταν εναντίον των μουσουλμανικών πληθυσμών από ελληνικές τακτικές και άτακτες δυνάμεις αποτέλεσαν κομβικά σημεία στη μεταστροφή της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής ως προς την ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία.
Ο Χαράλαμπος Μηνασίδης εξετάζει την κινητοποίηση, τις προσωπικές εμπειρίες, τις κουλτούρες πολέμου και τα αισθήματα των Μικρασιατών, Ανατολικοθρακιωτών, Ποντίων και Κωνσταντινουπολιτών που συμμετείχαν στη Μικρασιατική Εκστρατεία, είτε στον τακτικό στρατό είτε με εναλλακτικές κινητοποιήσεις όπως οι πολιτοφυλακές και οι πρόσκοποι. Αξιοποιώντας τα σχήματα της πολιτισμικής (επανα)κινητοποίησης ή αποκινητοποίησης, της πολεμικής κόπωσης, της οικονομίας θυσίας και του πολεμικού συμβολαίου υποστηρίζει πως η στάση των Ρωμιών υπήρξε αποτέλεσμα προσωπικής βούλησης, συγκυριών και οικονομίας. Βασικό ρόλο στις επιλογές τους διαδραμάτισαν οι προηγούμενες εμπειρίες τους, η θέλησή τους ή μη ως προς την ενεργή συμμετοχή τους στην πραγμάτωση της Μεγάλης Ιδέας και η απογοήτευσή τους από την κλιμάκωση του πολέμου, τις αδυναμίες της ελληνικής στρατιωτικής παρουσίας, τις πολιτικές αλλαγές, το διεθνές περιβάλλον και την απουσία κράτους πρόνοιας. Συμπερασματικά, παρά το κύμα λιποταξιών και ανυποταξιών ανάμεσα στις τάξεις των Ρωμιών στρατιωτών, το 1922 σηματοδότησε την ολοκληρωτική κινητοποίηση της μικρασιατικής κοινωνίας.
Την επαύριον της Μικρασιατικής Εκστρατείας οι στρατιώτες που επέστρεψαν στις εστίες τους αποτέλεσαν μια καινοφανή και πολυπληθή κατηγορία της μεσοπολεμικής ελληνικής κοινωνίας. Πέραν των οργανώσεων που ίδρυσαν οι ίδιοι και των κρατικών προνοιακών μηχανισμών που αναπτύχθηκαν για αυτούς, η μαζικότητα αυτής της νεοδιαμορφωθείσας κοινωνικής κατηγορίας καθιστούσε εύλογη την παρουσία της σε ποικίλες εκφάνσεις της δημόσιας ζωής του τόπου. Ο Αλέξανδρος Μακρής επιχειρεί να σκιαγραφήσει την παρουσία των (αρτιμελών ή μη) παλαιμάχων στη δημόσια σφαίρα μέσω τριών καίριων πτυχών: α) της εικόνας που αντιλαμβάνονταν οι παλαίμαχοι για τους εαυτούς τους, β) της θέσης των παλαιών πολεμιστών στη μνήμη του πολέμου και γ) των λογοτεχνικών απεικονίσεων των βετεράνων. Η μελέτη της δημόσιας παρουσίας των παλαιμάχων υπό αυτή την οπτική γωνία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι παλαιοί πολεμιστές ακροβατούσαν ανάμεσα στο ηρωικό παρελθόν και το φάσμα της κοινωνικής περιθωριοποίησης. Εντούτοις, σε κάθε περίπτωση παρέμεναν ένα κοινωνικό σύνολο εμφανές και πανταχού παρόν στη μεσοπολεμική Ελλάδα.
Για να διαβάσετε το πλήρες κείμενο της έρευνας στα αγγλικά, πατήστε εδώ και πλοηγηθείτε στην καρτέλα “Research Results“.
Ο Δημήτρης Καμούζης είναι ερευνητής στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Σπούδασε στο Πανεπιστημίου Κύπρου και στο University of Birmingham και ολοκλήρωσε το διδακτορικό του στο Department of Byzantine and Modern Greek Studies, King’s College London. Έχει υπάρξει υπότροφος του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης και υπότροφος-ερευνητής του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση και του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ εργάστηκε και ως διδάσκων στο King’s College London. Έχει συμμετάσχει σε πανελλήνια και διεθνή συνέδρια και ημερίδες και έχει συγγράψει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους. Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο Greeks in Turkey: Elite Nationalism and Minority Politics in Late Ottoman and Early Republican Istanbul (Oxon & New York: SOAS/Routledge Studies on the Middle East, 2021). Ερευνητικά ενδιαφέροντα: Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, Ελληνοτουρκικές Σχέσεις, Μη Μουσουλμανικές Μειονότητες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία/Τουρκία, Προφορική Ιστορία, Προσφυγικές Σπουδές και Ιστορία του Ανθρωπισμού.
Ο Χαράλαμπος Μηνασίδης είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Ώστιν. Η διατριβή του με τίτλο War is the Father of All: Citizen Soldiers, Mobilizations and Democratization in the Kingdom of Greece and the Ottoman Empire during the Early 20th Century εξετάζει το ανθρώπινο τοπίο της ολοκληρωτικής κινητοποίησης μέσω της κοινωνικής κατηγορίας των πολιτών-οπλιτών ως μέσο μελέτης της ελληνικής και οθωμανικής κοινωνίας σε καιρό πολέμου στις αρχές του 20ού αιώνα. Είναι κάτοχος MA in The History of Warfare (2008) από το King’s College London, κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη Βαλκανική και Τουρκική Ιστορία (2013) και πτυχούχος Πολιτικών Επιστημών (2014) και Ιστορίας (2007) του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και συνεργάζεται με προγράμματα, όπως το 1914-1918-online. International Encyclopedia of the First World War, κ.ά. Έχει εκδώσει το βιβλίο Η Πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών στο Μακεδονικό Ζήτημα τη Δεκαετία του 1940 (2016).
Ο Αλέξανδρος Μακρής είναι διδάκτορας Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας–Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (θέμα διδακτορικής διατριβής: «“Οι κήρυκες της ιδέας του έθνους”: Παλαιοί πολεμιστές, ανάπηροι και θύματα πολέμου στην Ελλάδα, 1912–1940», 2021). Υπήρξε υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών για τις διδακτορικές του σπουδές (2018–2020). Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου (2014) και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών από το ίδιο Τμήμα (2017). Μεταξύ άλλων είναι συγγραφέας του άρθρου «‘War against war’: The antimilitarist activities of Greek veterans (1922–1925)» στον συλλογικό τόμο The role of the military in peace-building (Bloomsbury Academics, υπό έκδοση). Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια σχετικά με παλαιοπολεμιστικά ζητήματα. Έχει εργαστεί στις Εκδόσεις της Εστίας, στην Εταιρεία Μελέτης Ιστορίας Αριστερής Νεολαίας (ΕΜΙΑΝ), στο Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔΙΣΜΕ) και στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ «Πέρα από τα σύνορα».